شناسنامه های لکه دار - مجله عینک آفتابی

به گزارش مجله عینک آفتابی، ازدواج همواره نزدایرانیان ازقداست ویژه ای برخوردار بوده امااین پیوندمقدس درچند سال اخیر دستخوش تغییراتی شده وعده ای به خاطر منافع مالی حاضرند آن را فسخ نمایند یا حاضرند بنا به مصالحی به صورت صوری یا بدون علاقه ازدواجی را ثبت نمایند تا به منافعی برسند.

به گزارش گروه رسانه های مجله عینک آفتابی، ازدواج همواره نزد ایرانیان از قداست ویژه ای برخوردار بوده اما این پیوند مقدس در چند سال اخیر دستخوش تغییراتی شده و عده ای به خاطر منافع اقتصادی حاضرند آن را فسخ نمایند یا حاضرند بنا به مصالحی به صورت صوری یا بدون علاقه ازدواجی را ثبت نمایند تا به منافعی برسند. حال باید دید چه عواملی باعث شده تا امری مقدس تبدیل به وسیله ای برای معامله و کسب سود بیشتر گردد؟

به باور بخش زیادی از افکار عمومی، طلاق ها و ازدواج های صوری ناشی از فقر اقتصادی است و افراد بالاجبار به چنین ازدواج ها و طلاق هایی دست می زنند اما خانم شهلا کاظمی پور، متخصص جامعه شناسی و آسیب های اجتماعی نظر دیگری دارد.

او که فقر فرهنگی را مقدم بر فقر اقتصادی می داند می گوید: این نوع از ازدواج ها و طلاق های صوری بیشتر برای کسانی اتفاق می افتد که خانم ها و آقایان از تمکن اقتصادی برخوردارند یا از مرجعی حقوق می گیرند یعنی یا حقوق بازنشستگی می گیرند یا بعدها می توانند از مرجعی حقوق بازنشستگی بگیرند. این افراد تن به طلاق صوری می دهند تا پس از ثبت طلاق حقوقی به همسرشان تعلق گیرد یا زن مبلغ ماهانه ای از پدرش که مستمری بگیر بوده و فوت نموده دریافت کند؛ بنابراین انگیزه اصلی آن ها برای طلاق صوری مسائل و منافع اقتصادی است.

طمع ورزانی در محضر ازدواج

این جامعه شناس عقیده دارد مبنای اصلی ازدواج های صوری مسائل اقتصادی و طمع ورزی زوجین است. او تصریح می نماید: در ازدواج های صوری افرادی تن به ازدواج می دهند که برنامه اقتصادی دارند؛ مثلاً زن جوانی که حاضر است همسر مردی 70 ساله که همسرش فوت نموده گردد، به دنبال آن است تا از تمکن اقتصادی پیرمرد استفاده کند و از حقوق بازنشستگی یا ثروتش بهره گیرد.

با آنکه اکثر طلاق ها و ازدواج های صوری به منظور منافع اقتصادی برای زن، مرد یا هردو صورت می گیرد اما چند سالی هست که طلاق برای راحت طلبی فرزندان هم رواج یافته. کاظمی پور با اشاره به اینکه خانواده ها برای فرار پسران شان از سربازی راه های غیرقانونی گوناگونی را انجام می دهند، شرح می دهد: بعضی خانواده ها برای آنکه پسران شان به خدمت سربازی نروند، طلاق رسمی می گیرند و بعد رجعت می نماید. با آنکه این شیوه فرار از سربازی جدید نیست اما چند سالی است که رواج بیشتری یافته است.

مقصر کیست؟

این آسیب شناس اجتماعی معتقد است که بخشی از این شیوه های طلاق و ازدواج صوری ناشی از فقر است و بعضی دیگر ناشی از فرصت طلبی. او می گوید: وقتی وارد زندگی بسیاری از افرادی که دست به چنین شیوه هایی در زندگی می زنند، شوید، مشاهده می کنید که بسیاری از آن ها از وضع اقتصادی متوسط یا خوبی برخوردار هستند اما مسیری را که گمان می نمایند برایشان سود بیشتری دارد انتخاب می نمایند. کاظمی پور تاکید می نماید که پول ها و موقعیت هایی که با این شیوه به دست می آید شبهه ناک و گاه حرام است و به نظر می رسد که اخلاق انسانی از بعضی گروه های جامعه رخت بر بسته است.

منفعت جایگزین عشق شده

حال باید دید چه عواملی باعث شده تا ازدواج که در اعصار مختلف در کشور ما یک امر مقدس تلقی می شده به سمتی رفته تا محلی برای کسب درآمد و موقعیت های منفعت طلبانه گردد؟ سوالی که شهلا کاظمی پور به روشنی به آن پاسخ می دهد. او تاکید می نماید که ازدواج در سال های اخیر به سمت مادی گرایی سوق پیدا نموده است؛ حتی خانواده آن دختر و پسر جوانی هم که تازه قصد ازدواج دارند پیش از آنکه پیگیر خصلت های طرف مقابل باشند در خصوص داشته های اقتصادی فرد سؤال می نمایند؛ اینکه داماد شغلش چیست، آیا خانه و ماشین دارد یا مراسم عروسی را کجا برگزار می نماید یا خانواده دختر قرار است چه جهیزیه ای دهد، شغلش چیست و پدرش چقدر ثروت دارد؟ در این گفت وگوها هیچ عشق و علاقه ای مطرح نیست.

نظارت اجتماعی کمرنگ شده

منفعت طلبی یک روی تغییر هنجارهای طلاق و ازدواج است اما از تغییر ساختارهای اجتماعی نیز نباید غافل شد؛ موضوعی که کاظمی پور هم با تیزبینی به آن اشاره نموده و می گوید: در گذشته جوامع کوچک و روابط چهره به چهره بود و اگر کسی قرار بود قانون را دور بزند و منفعت طلبی های اینچنینی داشته باشد نظارت های اجتماعی مانع این امر می شد. این استاد جامعه شناسی شرح می دهد: حالا جوامع بزرگ شده و حتی دو همسایه هم همدیگر را نمی شناسند و همین امر باعث شده تا رفتارهای غیرمتعارف روزبه روز بیشتر گردد زیرا نظارت های اجتماعی بسیار کمتر شده است.

البته ناگفته پیداست تخطی از قانون برای بعضی آن قدر دلپذیر شده که عده ای با افتخار از تخلفات شان می گویند و معافیت سربازی فرزند یا حقوق نامشروع ماهانه شان را به رخ اخلاق مداران می کشند. نکته مهم آن است که کسی که بسیار فقیر است ذهنش چندان به سمت دور زدن قانون نمی رود اما کسانی که از فقر فرهنگی برخوردار هستند بیشتر به دنبال راه چارههای فرصت طلبانه می گردند.

راه چاره چیست؟

به نظر می رسد در شرایط فعلی راه های سو ءاستفاده از طلاق و ازدواج باز شده است و باید به دنبال راه چارههایی بود تا راه این تخلفات بسته گردد. شهلا کاظمی پور راه چارهی ارائه می دهد که انجام آن می تواند مانع بروز بخش اعظم ازدواج ها و طلاق های صوری گردد. او می گوید: طرحی را برای اجرا در برنامه ششم توسعه پیشنهاد دادیم که متاسفانه هنوز اجرایی نشده است. پیشنهاد ما این بود که همه آحاد جامعه بیمه شوند. این استاد جمعیت شناسی شرح می دهد: گفته می گردد که حدود 70 درصد از افراد جامعه بیمه هستند و می توان 30 درصد باقیمانده را نیز یا بیمه اجباری کرد یا افراد فقیر را به وسیله منابع یارانه ها یا سایر منابع بیمه نمایند. این امر باعث می گردد تا کسی که تحت پوشش یک بیمه است نتواند از دو بیمه حقوق بگیرد. طبق آنالیز ها بسیاری از زنانی که تن به ازدواج های صوری یا اجباری می دهند کسانی هستند که نه شغلی دارند، نه بیمه ای و نه امید به آینده ای. همچنین زنانی که به امید مستمری پدر طلاق صوری می گیرند هم بیشتر زنان خانه داری هستند که تأمین اقتصادی مناسبی ندارند و بدون بیمه اند. او تاکید می نماید: بیمه بودن همه افراد جامعه یاری می نماید تا بخشی از طلاق ها و ازدواج های صوری کاسته گردد، هرچند این راه چاره می تواند بخش عمده ای از مسائل را برطرف کند اما به نظر می رسد احتیاج است تا علاوه بر فرهنگسازی و برطرف فقر فرهنگی، قوانین نیز بازنگری گردد تا راه برای فرصت طلبان ناهموارتر گردد.

منبع : صبح نو

بازگشت به صفحه رسانه ها