ثبت جهانی هگمتانه منتفی شد، ضربه بی تدبیری بر پیکر تمدن 3000 ساله
به گزارش مجله عینک آفتابی، حضور آهن فروشان در عرصه تپه هگمتانه، آسفالت قسمتی از محدوده آن و وجود معارضان امتیاز ثبت جهانی رااز این تپه گرفت و طبق گفته رئیس سازمان میراث فرهنگی امکان ثبت جهانی هگمتانه وجود ندارد.
خبرگزاری مهر : بنای شهر همدان را که به نام های اکباتان، هگمتانه، آنادانا و همدانا معروف است به دیاآکو پادشاه ماد نسبت می دهند چراکه بر اساس تاریخ شهر همدان، در زمان فرمانروایی بخت النصر ویران شد و بعدها داریوش بزرگ آن را مرمت کرد.
همدان پایتخت و اقامتگاه تابستانی شاهان اشکانی
در زمان اشکانیان که تیسفون پایتخت کشور بود همدان پایتخت و اقامتگاه تابستانی شاهان اشکانی شد و بعد از اشکانیان، ساسانیان نیز قصرهای تابستانی خود را در این شهر بنا کردند.
خرابه های باروی قلعه اشکانی بر فراز تپه مصلی و مجسمه شیر سنگی به عنوان یکی از دروازه های همدان از آثار این دوره است اما در همدان مراکز تاریخی و باستانی بی شماری وجود دارد که شاخص ترین آن کاخ هگمتانه است.کاخ هگمتانه که محل خزانه پادشاهان هخامنشی بوده در دل شهر همدان قرار گرفته و بنا به روایت های تاریخی در قرن هشتم قبل از میلاد ساخته شده و طبق اسناد موجود این کاخ در دوران اقتدار نظام نظام سیاسی مادها و پس از تشکیل دولت مرکزی و تسخیر آشور، در سال 614 قبل از میلاد توسط کیاکسار مادی و با همدستی نابو پولاسار بابلی بنا شده است.
طبق کاوش های باستان شناسی؛ هگمتانه دربرگیرنده آثار تاریخی دوره ماد، هخامنشی و اشکانی است و معماری و طرح و نقشه منظم این شهر حاکی از وجود یک شبکه منظم و پیشرفته آب رسانی در شهر است که در نوع خود اثری ارزشمند و مهم به شمار می آید.
ثبت جهانی تپه هگمتانه همچنان بی پایان
این اثر به دلیل بافت تاریخی منحصربه فرد خود کاندیدای ثبت جهانی است و سال هاست که موضوع پیگیری ثبت جهانی این اثر تاریخی در جلسات متعدد بیان می گردد اما هنوز راه به جایی نرسیده است.
کمی به عقب می رویم و سابقه کوشش ها برای به ثمر رساندن ثبت جهانی هگمتانه را ورق می زنیم؛ تپه باستانی هگمتانه با وسعت حدود 40 هکتار در دل بافت قدیمی شهر همدان و در حدفاصل خیابان های اکباتان، شهدا و بلوار هگمتانه واقع شده و با توجه به اشارات تاریخی و برداشت های اولیه محققان علوم تاریخ و باستان شناسی، به عنوان هگمتانه باستانی و دربرگیرنده کاخ ها و آثار دوره ماد و هخامنشی معرفی شده است.
عملیات آزادسازی این اثر مهم باستانی از خانه های مسکونی و تجاری که در حریم آن واقع شده بود از حدود سال 1347 شروع و تا سال 1353 حدود 15 هکتار آن به عنوان فاز اول خریداری و تملک و کاوش های باستان شناسی از سال 1362 توسط کارشناسان مجرب سازمان میراث فرهنگی شروع شد.
تپه هگمتانه در طول سالیان اخیر بارها مورد حفاری باستان شناسان داخلی و خارجی قرار گرفته و در طول حفاری های اجرا شده آثار ارزشمند و بی نظیری همچون لوح زرین، کوزه شکسته، بشقاب نقره ای و پایه ستون سنگی یافت شده که اغلب متعلق به دوران هخامنشیان و نیاکان آن ها است.
اتفاقاتی که در سال های 95 و 96 رقم خورد راه را بر ثبت جهانی هگمتانه را بست
ازجمله ویژگی های شهر باستانی هگمتانه، معماری و طرح و نقشه منظم این شهر است که در بین آثار باستانی به دست آمده کم سابقه بوده و مجموعه بی نظیر و جذابی را در دل شهر همدان به وجود آورده و همین ویژگی ها سبب شده کاندیدای ثبت جهانی اثر در استان همدان باشد اما اتفاقاتی که در سال های 95 و 96 رقم خورد راه را بر ثبت جهانی هگمتانه بست به طوری که در اظهار نظر اخیر رئیس سازمان میراث فرهنگی این موضوع منتفی اعلام شده است.
مردادماه سال 95 یک پارک سوار در ضلع شرقی هگمتانه ایجاد شد و به بهانه آنچه نظم دهی در شهر عنوان شد اولین سد در را ثبت جهانی هگمتانه ایجاد و راستا جهانی شدن آن را مسدود کرد.
تعرض به حریم شهر هگمتانه؛ تمدن 3000 ساله جهانی شدن را انتظار می کشد
همان سال پرونده این تپه تاریخی برای آنالیز به شورا ارسال شده اما حرف وحدیث ها حکایت از بازگشت پرونده و عدم جهانی شدن این اثر تاریخی داشت.
طبق اظهار نظر مدیرکل میراث فرهنگی استان همدان و خبری که خبرگزاری مهر منتشر نموده است شهرداری همدان بدون هماهنگی نسبت به ساخت وساز و پارک سوار در این منطقه اقدام نموده که همین اقدام ثبت جهانی هگمتانه را تحت تأثیر قرار داده است.
آبان ماه سال 1396 نیز یک بار دیگر آزادسازی حریم تپه باستانی هگمتانه به دغدغه فرهنگ دوستان و اهالی میراث فرهنگی و کارشناسان این حوزه تبدیل شد چراکه در طرح ریزی تبدیل شش رینگ تاریخی همدان با مرکزیت میدان امام (ره) به پیاده راه و ادامه آن تا نزدیکی محوطه تاریخی هگمتانه، به دلیل مستقر بودن آهن فروشان در خیابان اکباتان، مسائلی برای این افراد به وجود آمد و دسترسی به بازار آهنگران برای کسبه محدود شد و کسبه این بازار به دلیل نداشتن راستا ماشین رو به استانداری و فرمانداری معترض شدند.
پس از آنکه آهنگرها و حلبی سازهای بازار قدیمی همدان به دلیل نداشتن راستاِ ماشین رو، به استانداری و فرمانداری معترض شدند استانداری با آن ها همراهی و یک راستا از داخل سایتِ تاریخی هگمتانه برای عبور آن ها باز کرد.
راستا انتخاب شده بخشی از عرصه 40 هکتاری هگمتانه بود و جالب تر اینکه در این بخش از محوطه تاریخی هگمتانه هنوز مطالعات باستان شناسی انجام نشده است.
پس از این اتفاق و عبور ماشین هایی با بار سنگین از روی بخشی از تپه هگمتانه که هنوز کاوش نشده بود بارها موضوع رسانه ای شد اما مسئولان و دست اندرکاران میراث فرهنگی و شهرداری همدان به تصمیم خود ادامه دادند تا در نهایت حرفشان به کرسی نشست و از همان تاریخ تا امروز محوطه تپه هگمتانه علاوه بر اینکه آسفالت شد به راستا عبور خودروها نیز تبدیل شده است.
حریم تپه هگمتانه معبر خودروها شده است
از آبان ماه سال 96 به بعد هر از چندگاهی جلساتی با موضوع پیگیری ها برای ثبت جهانی هگمتانه تشکیل شد و هر بار بر عزم انجام این اقدام تاکید شد اما به یکباره صبح روز چهارشنبه 6 تیرماه سال 97 به منظور تعبیه سه منبع آب در تپه هگمتانه، با لودر به جان این تپه افتادند تا گودالی حداقل به عمق سه متر و مساحت 30 متر مربع در نزدیکی دو کلیسای مستقر در این تپه حفر نمایند.
لودرها به جان تپه هگمتانه افتادند
سال 97 نیز با برگزاری جلسات متعدد از سوی نمایندگان مردم همدان در مجلس شورای اسلامی و استاندار همدان و سایر مسئولان دخیل در امر ثبت جهانی هگمتانه سپری و هر بار بر پیگیری ها و قرار دریافت در آستانه نتیجه گیری اقدامات تاکید شد و این روال سال جاری نیز ادامه داشت تا جایی که فروردین ماه سال جاری استاندار همدان در جلسه ای از تشکیل ستاد پیگیری ثبت جهانی تپه هگمتانه در همدان اطلاع داد.
تشکیل ستاد پیگیری ثبت جهانی تپه هگمتانه در همدان!
امیدها برای برطرف مسائل و ثبت جهانی تپه هگمتانه رنگ گرفته بود تا جایی که استاندار همدان در نشست مشترک شورای اداری استان و اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا که تیرماه سال جاری با حضور معاون رئیس جمهور برگزارشد بیان کرد: به دنبال ثبت اماکن تاریخی بی بدیل استان هستیم و کمیته ای برای ثبت جهانی هگمتانه و تپه نوشیجان تشکیل شده است.
برگزاری جلسات متعدد چندین ساعته در استان همدان و تهران برای پیگیری به نتیجه رساندن ثبت جهانی هگمتانه ادامه داشت تا اینکه روز گذشته در نشست نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی و رئیس سازمان میراث فرهنگی همدان آب پاکی روی دست مدیران استان ریخته شد و ثبت جهانی تپه هگمتانه منتفی اعلام شد.
نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در این نشست با اشاره به ظرفیت های حوزه میراث فرهنگی استان گفت: همدان با داشتن بیش از 1800 اثر هنوز یک اثر ثبت جهانی ندارد.
امیر خجسته خطاب به مونسان گفت: سال هاست رؤسای سازمان میراث فرهنگی کشور از ثبت جهانی هگمتانه صحبت می نمایند اما در عمل چنین چیزی نیست.
امکان ثبت جهانی هگمتانه وجود ندارد
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز در پاسخ به نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس گفت: تا مشکل معارضان هگمتانه برطرف نگردد، امکان ثبت جهانی ندارد.
علی اصغر مونسان اضافه نمود: پرونده ثبت جهانی هگمتانه را تهیه نموده ایم اما باید شهرداری و استانداری مشکل آن را حل نمایند.
آهن فروشان باید از عرصه این اثر تاریخی جمع آوری شوند و آسفالتی که سال گذشته در عرصه و درون تپه ریخته شده کنده گردد
وی با بیان اینکه آهن فروشان باید از عرصه این اثر تاریخی جمع آوری شوند و آسفالتی که سال گذشته در عرصه و درون تپه ریخته شده کنده گردد، گفت: مشاغل مزاحم و ناهمگون باید از این محوطه انتقال داده گردد چراکه با وجود این همه معارض هگمتانه ثبت جهانی نمی گردد.
مونسان با بیان اینکه ایران هر سال می تواند یک پرونده ثبت جهانی به کمیته داوری بفرستد و این پرونده باید 100 درصد کامل باشد، گفت: اگر امروز پرونده هگمتانه را بفرستیم با وجود معارض برگشت خواهد خورد و ما شانس خود را از دست خواهیم داد.
وی خطاب به نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی اضافه نمود: همه مسئولان استان و نمایندگان باید کوشش نمایند این مسائل حل و فصل گردد.
بارها عنوان شده اجرای پروژه های شهری بدون انجام مطالعات لازم نه تنها هیچ عایدی برای شهر ندارد بلکه گاهی چنان ضربه ای بر پیکره آن وارد می نماید که تا سال ها قابل جبران نخواهد بود کمااینکه این موضوع در حال حاضر برای تپه باستانی هگمتانه صادق است که امتیاز ثبت جهانی شدن را به واسطه اشتباه در چند تصمیم گیری از سوی مسئولان و اجرای اشتباه طرح ها از آن گرفت.
منبع: توریسم آنلاین