تاریخ چای ایران در موزه چای لاهیجان - مجله عینک آفتابی

به گزارش مجله عینک آفتابی، موزه تاریخ چای ایران و آرامگاه کاشف السلطنه بنیان گذار صنعت چای ایران یکی از جاذبه های گردشگری لاهیجان است که همه روزه پذیرای بسیاری از گردشگران است. این موزه، تنها موزه تخصصی چای در کشور است که صنعت چای ایران را از ابتدای ورود به کشور تا شرایط فعلی اش به مخاطبان معرفی می نماید.

لاهیجان یکی از قدیمی ترین و زیباترین شهرهای استان گیلان است که به شهر چای شهرت دارد، زیرا چایکاری در ایران برای نخستین بار به همت حاج محمد میرزا کاشف السلطنه چایکار در سال 1319 هـ.ق در لاهیجان شروع شد و به سرعت در این شهر و دیگر مناطق سواحل جنوبی دریای مازندران توسعه یافت.

ابتدا بنا به وصیت کاشف السلطنه مزار وی که از مرمر سیاه بود بدون سقف و حفاظ ، در میان بوته های چای قرار داشت. اما اندکی بعد مقرر گشت که 2درصد از درآمد چای، به ساخت مقبره ای در خور شان او اختصاص یابد. از سال 1335 ش بنای فعلی به سبک معماری غربی ، تهیه و به همت انجمن آثار ملی به شکل کنونی با اسکلتی از بتون و نمای سنگ تیشه ای طوسی رنگ با زیربنای 512 متر مربع ساخته شد.

کل مجموعه در سال 1371 به سازمان میراث فرهنگی واگذار گشت و سالن مستطیل شکل بزرگی که در جوار مقبره بود به موزه چای ایران اختصاص یافت و کار ساخت موزه نیز در سال 1375 انتها پذیرفت.این مجموعه هم اکنون با داشتن ادوات و وسایل سنتی و تخصصی مربوط به چای و مدارکی مربوط به چگونگی فعالیت های پدر چای ایران، همه روزه پذیرای بسیاری از افراد بومی و نیز گردشگران است.در غرب آرامگاه برجی چهارگوش و مربعی شکل، در شرق آن سالن اصلی با دو اتاق به مساحت حدوداً 14 متر مربع قرار گرفته است. ورودی اصلی در سمت شرق است که به دو اتاق جانبی تالار راه دارد. در اتاق سمت راست، سمت چپ اتاق با پرده ای از نمایش تعزیه و در سمت راست با اسناد و مدارک تاریخی کشف و امتیاز چای و عکس های پدر چای ایران تزیین شده است.

تالار مجموعه هم نمایی چوبی دارد و کف آن با سنگ مرمر فرش شده است. طبقه ای چوبی در تالار اصلی وجود دارد که آن را به دو بخش فوقانی و تحتانی تقسیم کرده است. غرفه های تالار در سراسر دیوارهای جانبی و به شکل جعبه های آیینه ای صورت گرفته است.طبقه بندی تالار به موازات ستون های شش گانه آن صورت گرفته است. در ابتدای تالار دو پلکان چوبی قرار گرفته است که به طبقه دوم می رسد. در سمت دیگر تالار در طبقه همکف پلکانی سنگی قرار گرفته است که به مزار پدر چای ایران می رسد.

در موزه تاریخ چای ایران 532 قلم اشیای تاریخی ثبت شده است.غرفه های این تالار در دیوارهای جانبی و به صورت جعبه آئینه ای سراسری ایجاد شده است، در طبقه همکف در داخل ویترینها دو سماور روسی، سینی نقره، انگاره ساخت اصفهان، پیمانه و جعبه چای، چپق کیسه توتون، قهوه خوری چینی، مشربه و دست نوشته های کاشف السلطنه در معرض دید قرار گرفته اند.

در ویترین های طبقه دوم ظروف سفالی، زیورآلات و اشیای عصر اشکانی و سلجوقی، اسناد و قباله، تسبیح، جاجیم، پیمانه شیر، هاون چوبی، تغار کوچک چوبی، تنگ و غیره به نمایش درآمده است.همچنین مراحل کشت، برداشت نگهداری و پرورش بوته چای و فرآوری و آماده سازی آن نیز در غرفه های متعدد نشان داده شده است.

نمای بیرونی موزه به طور کامل با سنگ تیشه ای خاکستری پوشیده شده است. کف سالن اصلی و محوطه مقبره نیز با سنگ مرمر فرش شده است.بر شکاف های نیمه مدور دیوارهای داخلی، عکس ها و اسناد مربوط به شخص کاشف السلطنه به دیوار آویخته شده است. سنگ مزار کاشف به رنگ قهوه ای در ابعاد 78 × 172 سانتی متر و با خطّ نستعلیق دارای چنین نوشته ای است: هوالباقی- صندلی و مزار شاهزاده حاجی محمّدمیرزا کاشف السلطنه چایکار است که پس از اتمام تحصیلات در اروپا در سنه 1314 هجری در سن 35 سالگی به سمت ژنرال قنسولی هندوستان رفت و ضمناً توقّف در آن سرزمین، فن زراعت چای را آموخته و این محصول گران بها را با هزاران مشقّت به رسم ارمغان به وطن عزیز خود آورده، اول کسی بود که چایکاری را در ایران، وظیفه همِت خود دانسته و تمام عمر علاوه بر خدمات عمده که بر دولت و ملّت کرده، با نهایت سعی در این راه کوشیده و مجددا برای توسعه کشت چای در سن 65 سالگی مأمور به هندوچین و ژاپون شده و در مراجعت از راه بوشهر در روز شنبه 31 فروردین 1308 شمسی دو ساعت بعدازظهر در کُتل ملوب با اتومبیل پرت و این دنیا را با دنیای آرزو به دنیایان واگذار و شهید راه وطن شد-1308 شمسی.

منبع :لاهیجان نیوز