مصرف مواد مخدر بر کنش های مغز در زمان رانندگی تاثیر می گذارد - مجله عینک آفتابی

به گزارش مجله عینک آفتابی، دکتر زهرا طبیبی عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد و مجری طرح پژوهشی ادراک خطر و توجه دیداری افراد مبتلا به مصرف مواد مخدر از طریق ردیابی چشمی خطر در شبیه ساز رانندگی گفت: این طرح پژوهشی که با همکاری و مشارکت پنج محقق دانشگاهی انجام شده است، نشان می دهد که مصرف مواد بر کنش های مغز و ذهن فرد تاثیر می گذارد و قدرت فکر، توجه و تمرکز افراد را تخریب می کند.

وی اضافه کرد: بررسی ها حاکی از آن است که یکی از دلایل رانندگی ناایمن مصرف مواد مخدر است و مطالعه ای از متهمان به حوادث رانندگی منجر به فوت در زندان های ایران، حاکی از آن است که بیش از پنجاه درصد آنها مصرف نماینده مواد بودند.

وی با اشاره به اینکه راندن خودرو که مظهر توانایی، استقلال و رفاه در زندگی مدرن است، عاملی مهم در مرگ و میر و معلولیت ها نیز شده است. گفت: هدف از این پژوهش بررسی جنبه های شناختی رانندگی و اهمیت آن در ناایمنی ترافیک است.

مجری این طرح با بیان اینکه شناسائی افرادی که رانندگی پرخطر می نمایند از اهداف روانشناسی حمل و نقل است، گفت : درکنار عامل جاده و وسیله نقلیه، رانندگی پرسرعت و عدم رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و نبستن کمربند ایمنی از جمله عوامل انسانی تاثیرگذار بر بروز تصادفات و شدت عواقب آن بشمار می آید .

طبیبی اضافه کرد: در رانندگی علاوه بر مهارت های اولیه ، کنترل و راندن خودرو مستلزم مهارت های سطح بالاتر عقلانی مانند توانایی هایی حفظ و مدیریت سرعت مجاز، حفظ فاصله، حرکت بین خطوط، درک خطرات و توجه و تمرکز بر عمل رانندگی است.

وی اضافه کرد: احساس خطر به هنگام رانندگی ، مستلزم آگاهی و توجه کامل به محیط ترافیک است بطوری که راننده بتواند به موقع رفتارهای سایر کاربران، علایم و نشانه های موقعیتی بالقوه خطرزا درترافیک را ببیند و برای پیشگیری از حادثه در زمان مناسب عمل مناسب نماید؛ و از ترمز های ناگهانی و شدید، یا تغییر مسیرهای تند و برخورد پیشگیری نماید.در این پژوهش تاثیر مصرف دو نوع مواد محرک و رخوت زا بر مهارت های رانندگی و نیز تاثیر توجه و ظرفیت ذهنی بر توانایی درک خطر در سه گروه از جمعیت آماری مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. به گفته

طبیبی، دراین مطالعه 23 نفر مصرف نماینده ماده مخدر رخوت زا ، 27 نفر مصرف نماینده ماده محرک و 25 نفر سالم شرکت کردند که در ابتدا، با شرکت نمایندگان مصاحبه بالینی و تست ادرار برای تشخیص ماده غالبی مصرفی انجام شد و سپس شرکت نمایندگان 15 دقیقه در شبیه ساز رانندگی کردند و توانایی آنها در درک خطرات ترافیکی سنجیده شد.

وی اضافه کرد: در حین این سنجش حرکات چشم آنها، اینکه به کجا و چگونه و به چه میزان نگاه می نمایند، با دستگاه ردیاب چشمی ثبت شد و بعد از آن بزرگی ظرفیت شناختی این افراد با آزمون های استاندارد مورد سنجش قرار گرفت.

مجری این طرح پژوهشی اضافه کرد: یافته های مطالعاتی نشان می دهد که افراد مصرف نماینده مواد چه محرک و چه رخوت¬زا رانندگی ناایمنی داشتند، اما عدم ایمنی رانندگی در گروه مصرف نمایندگان محرک بدلیل توانایی ضعیف آنها در درک عناصر خطر موجود در موقعیت ترافیکی بیشتر بود؛ چراکه این افراد یا خطرات را متوجه نبودند، یا خیلی دیر متوجه خطرات می شدند که احتمال تصادف را افزایش می دهد. همچنین، این گروه از مصرف¬نمایندگان مواد محیط خطر را با دقت کمتری وارسی می کردند. یعنی نگاه آنها به محیط پیرامون محدودتر و کندتر بود.

وی اضافه کرد: علیرغم اینکه مصرف نمایندگان مواد رخوت زا رانندگی ناایمن تری نسبت به افراد سالم داشتند، در پژوهش حاضر معلوم نشد چه مکانیسمهای ذهنی علت رانندگی ناایمن آنها است که مستلزم تحقیقات بعدی در این زمینه هست.

وی شرح داد: یافته های پژوهش حاضر معین می کند که برای داشتن رانندگی خوب (بی خطر)، راننده باید نسبت به خطرات محتمل در محیط ترافیک به اندازه کافی آگاه باشد تا با رانندگی ایمن از برخورد پیشگیری نماید. همچنین در برنامه ریزی ها لزوم اهمیت دادن به تاثیر مصرف مواد بر مهارت های رانندگی و نهایتا سوانح ترافیکی معین می گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: در نتیجه این طرح پژوهشی در گام اول تدوین سیاستهایی برای ارزیابی مصرف مواد در هنگام ارائه گواهینامه رانندگی و در گام دوم ردیابی رانندگان مصرف نماینده در سیستم حمل و نقل عمومی ضروری است و در مرحله بعد رانندگان مصرف نماینده باید نسبت به تاثیر مواد بر مهارت های رانندگی شان آگاه شوند تا نسبت به تغییر رفتار خود در رانندگی اقدام نمایند. در نهایت، آموزش و تمرین درک خطرات ترافیکی برای ارتقاء و گسترش توانایی های سطح بالاتر رانندگی ضروری است.